Subsidiekansen voor de insectensector

Binnen de insectensector bestaan verschillende subsidiekansen

De insectensector groeit sterk. Ook in Nederland wordt de insectenkweek steeds professioneler en daarmee lopen we voorop. Insecten worden gezien als een veelbelovend en duurzaam ingrediënt voor veevoer en voor menselijke consumptie. Het aantal insectenkwekers en bedrijven betrokken bij de insectverwerkende industrie in Nederland stijgt dan ook gestaag. Binnen de insectensector bestaan verschillende subsidiekansen en we zien er ook steeds meer mogelijkheden bijkomen.

Steeds meer veevoederbedrijven zijn geïnteresseerd in het gebruik van insecten voor hun diervoer. En ook voor menselijke consumptie is de insect in opmars. Denk aan een bitterbal van meelwormen of een sprinkhanensmoothie. Insecten zijn goed verteerbaar en hebben in specifieke gevallen een antibacteriële werking. Daarnaast is gebleken dat het eten van insecten de voeropname, groei en voederconversie bevorderen. De Nederlandse insectenketen groeit en het kweken van insecten wordt steeds grootschaliger uitgevoerd. Insecten hebben namelijk weinig ruimte en water nodig, ze groeien snel en efficiënt en kunnen leven op organische reststromen. Hierdoor kan de sector in 2030 één derde van de lokale organische reststromen benutten en produceert de sector energie- en CO2-neutraal.

Fiscaal voordeel investeringen

Door te investeren in milieuvriendelijke of duurzame bedrijfsmiddelen kunt u fiscale voordelen behalen. Investeringen die in aanmerking komen, staan op de Energielijst en Milieulijst van het betreffende jaar.

Energie-investeringsaftrek

De Energie-investeringsaftrek (EIA) past u toe op aanschaf- en voortbrengkosten van duurzame of energiebesparende bedrijfsmiddelen, zoals zonnepanelen. Investeringen die in aanmerking komen staan op de Energielijst. De EIA is een extra aftrekmogelijkheid van de fiscale winst, en bedraagt in 2023 45,5%. Een aanvraag voor fiscaal voordeel moet binnen drie maanden na het tekenen van de aankoopovereenkomst zijn ingediend.

Milieu-investeringsaftrek (MIA) en Vamil

De Milieu-investeringsaftrek (MIA) en de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil) worden toegepast op de aanschaf- en voortbrengkosten van innovatieve of milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen. Voorbeelden zijn een kweeksysteem voor insecten, verwerkingsapparatuur of landbouwvoertuigen. Deze investeringen staan op de Milieulijst. Het fiscale voordeel verschilt per investering. Het via de MIA mogelijke voordeel varieert van 27% tot maximaal 45%. Is Vamil van toepassing, dan kunnen ondernemers tot 75% willekeurig afschrijven. Een aanvraag voor fiscaal voordeel moet binnen drie maanden na het tekenen van de aankoopovereenkomst zijn ingediend.

Subsidies voor innovatie

Binnen de insectensector vindt zowel bij kwekers als in de verwerkende industrie innovatie plaats. De Nederlandse overheid stimuleert deze innovaties graag met subsidiemogelijkheden. De mogelijkheden liggen vooral op het gebied van de ontwikkeling van en het onderzoek naar innovatieve, technische producten, materialen en diensten.

Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk

De Wet Bevordering Speur- en Ontwikkelingswerk (WBSO) is een fiscale stimuleringsregeling. Hiermee compenseert de Nederlandse overheid een deel van de loonkosten, overige kosten en uitgaven voor speur- en ontwikkelingswerk (S&O).

Subsidies voor projecten

Regionaal en landelijk zijn er diverse mogelijkheden voor de ontwikkeling van innovatieve producten en onderzoeken, ook wanneer deze gericht zijn op de insectensector. Een voorbeeld hiervan is de Mkb-innovatiestimulering Regio en Topsectoren (MIT). Deze regeling wordt provinciaal en landelijk aangeboden. Om deel te kunnen nemen moet een innovatief project aansluiten bij een van de Topsectoren. Projecten binnen de insectensector sluiten over het algemeen goed aan bij de Topsector Agri en Food. Ook de sector Life Science and Health biedt mogelijkheden. De MIT-regeling subsidieert haalbaarheidsonderzoek en R&D-samenwerkingsprojecten.

Ook binnen het OPZuid programma landbouw- en voedingstransitie kunnen kansrijke oplossingen subsidie krijgen. Hieronder vallen ook niet-technologische oplossingen binnen de alternatieve teelten. Belangrijk is dan wel dat deze oplossingen de basis zijn van economisch haalbare en exporteerbare businessmodellen. De specifieke programmalijnen die in het voor- en najaar van 2023 opengaan bieden interessante mogelijkheden.

Bedreigingen en beperkingen

Er zijn dus veel subsidiekansen, maar toch is de introductie van insecten als voedingsmiddel voor mens en dier niet zo vanzelfsprekend als het lijkt. De wetgeving rondom insecten is namelijk nog niet toereikend om alle mogelijkheden die insectenkweek biedt toe te passen. In de Europese verordening worden insecten gecategoriseerd als verwerkt dierlijk eiwit en is daarom onder de huidige TSE-regelgeving verboden voor gebruik in de voedselketen. Sinds 2022 staat de Europese Commissie het gebruik van insecten formeel toe, al lieten landen als Nederland de verkoop al eerder toe. Het voederverbod op verwerkte dierlijke eiwitten wordt veel besproken en de eerste insectensoorten zijn heringevoerd. In 2022 werd toestemming gegeven voor de treksprinkhaan, de gele meelworm en de huiskrekel. In januari 2023 is de piepschuimkever toegevoegd aan de lijs insecten die voor menselijke consumptie gebruikt mogen worden. Daarmee bestaat de lijst nu uit vier soorten. Insecten mogen daarnaast al geruime tijd worden gevoerd aan huisdieren, zoals reptielen, honden en katten. Sinds september 2021 is een wetswijziging doorgevoerd die het voeren van insecteneiwitten aan varkens en kippen ook toestaat. Momenteel zijn er discussies gaande om ook de mogelijkheden voor het type materiaal dat aan insecten gevoerd kan worden uit te breiden, zoals voedingsmiddelen die vlees en vis bevatten of cateringafval. Hier zijn nog geen concrete stappen voor gezet.

Naast de wetgeving zijn er nog een aantal andere hobbels te nemen op de weg naar een grootschalige toepassing van insecten in de voedingsindustrie:

• Het opschalen van de insectenkweek, bijvoorbeeld door automatisering en ontwikkeling van gecontroleerde productiesystemen. Het produceren van grote volumes is nodig om insecten interessant te maken voor afname door veevoederfabrikanten. Deze ontwikkelingen zullen de insectenproductie minder arbeidsintensief maken. Insectenproducenten zijn goed op weg en er zijn reeds aanzienlijke investeringen gedaan in semi-automatische systemen in Europa.
• Veehouders in de EU moeten voldoen aan de verwachtingen van de consument voor veilige, voedzame en hoogwaardige producten van dierlijke oorsprong. Van hen wordt ook verwacht dat zij maatschappelijke uitdagingen aanpakken, zoals het verminderen van het gebruik van antibiotica.
• De verantwoordelijkheid voor de veiligheid van diervoeders of levensmiddelen die op de markt worden gebracht, ligt bij de individuele exploitanten van de producent of verwerker. Er is nog niet veel bekend over ziektes en voedselveiligheid bij gekweekte insecten en daarbij moet de traceerbaarheid van de producten gewaarborgd worden.

Meer weten?

Bent u actief in de insectensector? Dan komt Epiic graag met u in contact. Het totale aanbod van subsidiemogelijkheden is groot. We geven hier slechts een summier overzicht. Graag bekijken wij voor uw bedrijf en specifieke projecten waar subsidiemogelijkheden liggen. Past uw project binnen een regeling, dan neemt Epiic u graag het volledige traject uit handen.